Oh, de kolomdestillatie, hoe werkt dat, eerst even terug naar de vorige blog waar de pot still is beschreven en dat bekijken we even samen met onderstaande tabel
Dus neem aan we hebben een wijn van 10%, we gaan omhoog tot de blauwe lijn en zien dat die vloeistof kookt bij ongeveer 93 graden Celsius. Gaan we dan horizontaal naar rechts dan zien we dat een kookpunt van 93 graden de paarse lijn snijdt bij een percentage van 54%. Vertaald naar de pot stil, in 1 keer stoken kun je een wijn van 10% versterken naar 54%. Verdun je die 54% naar 40% en breng je dat aan de kook dan krijg je een versterking tot ca. 77%. als je zo een paar keer doorgaat kom je dus steeds dichter bij de 96%, maar de stappen worden steeds kleiner. En doe je dit met een pot stil, dan moet je telkens de ketel legen en weer opnieuw vullen.
Daarom is er de kolomdestillatie bedacht. Wat nu als je de verdampte alcohol wel condenseert, maar niet verwijderd uit het systeem en terugstuurt in de kolom? Dan valt het terug in de ketel en schiet je nog niet veel op. Dus wordt de kolom gevuld met een materiaal dat ervoor zorgt dat de gecondenseerde alcohol langzaam terugdaald. Bijvoorbeeld knikkers, of glazen ringetjes, platen met gaatjes, staalwolsponzen of nog beter kleine stalen veertjes (SPP). Nu valt dus de alcohol rustig omlaag in de kolom en komt daar de hete opstijgende gassen weer tegen, en daar wordt het interessant. De vloeistof wordt heet en verdampt weer, voila een tweede destillatie, en uiteindelijk een derde, en een vierde, een vijfde, zesde enz. enz. afhankelijk van hoe lang de kolom is. In deze link is een leuke animatie van zo'n kolom Animatie reflux kolom
Nu gebeurt er nog iets spannends in de kolom, de dalende vloeistof wordt niet allen verhit door de stijgende damp, maar de koele vloeistof koelt ook de stijgende damp. Als dit proces zo een tijdje zijn gang gaat krijg je dat over de hoogte van de kolom er verschillende temperatuurszones ontstaan, boven de stoffen met een laag kookpunt, en onderin de stoffen met een hoog kookpunt. De truc is nu om voorzichtig die verschillende stoffen uit de kolom te verwijderen, eerst met een laag kookpunt, dan het middendeel en uiteindelijk het laatste restje. Dat middendeel is het interessante stuk, dit is de ethanol die we willen hebben, en bij een goed functionerende kolom kun je op die manier ethanol van 96% krijgen.
Die mooie zuivere ethanol is de basis voor een keur aan likeuren en bitters, en hoe zuiverder de ethanol, hoe zachter (en lekkerder) de likeur of bitter wordt.
Dat was een boel theorie, wat nog rest betreffende de reflux zijn de verschillende systemen, die komen een andere keer. Volgende keer een verslag van een bezoek. Eind deze maand (als er niks tussen komt) ga ik op bezoek bij het bedrijf iStill, een jong Nederlands bedrijf dat hele bijzondere destilleerketels maakt, ik ben in ieder geval heel benieuwd.
